گزارش کارآموزی در شرکت تولید دارو (کنترل کیفیت و تولید محصولات،داروئی،بهداشتی)

گزارش کارآموزی در شرکت تولید دارو(کنترل کیفیت و تولید محصولات،داروئی،بهداشتی) در 86 صفحه ورد قابل ویرایش

تاریخچه

شرکت تولید‌دارو

در سال 1334 کارخانه تولید دارو در زمینی به مساحت حدود 78 هزار مترمربع زیربنا، با سرمایه‌ای معادل 20 میلیون ریال در جنوب فرودگاه مهرآباد ساخته شد. پس‌از نصب ماشین‌آلات مورد نیاز و صدور پروانه‌ای تأسیس و بهره‌برداری، قرار گرفت و در اردیبهشت ماه سال 1337 رسما افتتاح شد. فعالیت کارخانه ابتدا با 50 کارگر، کارمند و تکنسین و دکتر داروساز به‌ تهیه25 قلم محصولات به صورت آمپول پنی‌سیلین، قطره و سوسپانسیون و چند قلم دیگر از فرآورده های بهداشتی اشتغال داشتند، آغاز شد.



گسترش فعالیت

دو سال پس از بهره‌برداری از کارخانه با توجه به تولید مقدار بیشتری از محصولات دارویی و به منظور جلوگیری از آلودگی آنها در جریان واحد ایجاد تخصص و رعایت استانداردهای بین‌المللی در امر داروسازی به واحد آرایشی و بهداشتی این شرکت از واحد دارویی آن جدا شدو در همین هنگام با انعقاد قراردادهایی با شرکت‌های بین‌المللی مانند اینگرااینگهم آلمان که از تشکیلات تحقیقاتی وسیعی برخوردار و همچنین از بنیان‌گذاران صنعت نوین داروسازی در اروپا به شمار می‌آید، تولید دارو و فعالیت وسیع خود را آغاز کرد. به این ترتیب شرکت با تهیه فرآورده‌ای جدید قلبی، عروقی، آنتی‌اسپاسمودیک چهار هاضمه‌ای به صورت دراژه، آمپول، شیاف و عرضه آنها به جامعه پزشکی و استفاده بیماران از انها توانست به موفقیت‌های شایان دست یابد.



توسعه آزمایشگاه

همزمان با گسترش فعالیت های یکی از هد فهای مهم شرکت که توسعه آزمایشگاه کنترل آن بود برآورده شد و این ازمایشگاه به دستگاههای مدرن و افراد کارآموزده مجهز شد. در حال حاضر ساختمان مجهز و مدرن کنترل تولید دارو در حدود 1300 وسعت دارد تعداد زیادی از متخصصان که شمار آنان به پیش از یکصد نفر می‌رسد درآن مشغول کارند و در حال حاضر آزمایشگاه تولید دارو که یکی از مجهزترین آزمایشگاههای کشور به شمار می‌رود دارای سه بخش عمده به شرح زیر است.



کنترل و آنالیز

بخش کنترل و آنالیز و مواد اولیه و محصولات آماده طبق استانداردهای بین‌المللی و فارمه کپه های B. P وUSP تحقیقات کاربردی. بخش تحقیقات کاربردی و فرمولاسیون دارویی و آرایشی بهداشتی برای امکان استفاده از مواد اولیه در اشکال دارویی، آرایشی و بهداشتی. ‌
تحقیقات پایه

بخش تحقیقات پایه که متخصصان آن روی امکان سنتز مواد اولیه دارویی مطالعه و تحقیق می‌کنند. بخش تحقیقات پایه آزمایشگاه در سال 1362 تأسیس وشروع به کارکرده است. هدف از تاسیس‌آن سنتزمواد‌ اولیه دارویی‌مورد نیاز شرکت و فروش مازاد آن به دیگر کارخانه‌های داروسازی بوده است. در سال 2369 نیز یک پایلوت با خط بری و سنتز مواد اولیه خریداری و نصب شد که این پایلوت در آینده نزدیک پس از بهره برداری به بازدهی خواهی رسید.

محصولات شرکت

شرکت تولید داروکه وابسته به سرمایه‌گذاری البرز است تحت پوشش بنیاد 15 خرداد تا کنون با حدود 1200 نفر از کار‌کنان، متخصصان ماهر و نیمه ماهر خود در محلی با 45 هزار متر‌مربع‌ زیربنا، حدود 85 قلم ژنریک را با استانداردهای بین‌المللی تهیه و به بازار مصرف عرضه می‌کنند. در بخش آرایشی و بهداشتی تولید دارو در حال حاضر حدود 50 قلم کالا مانند شامپوهای معمولی و تخصصی، خمیردندان‌های مختلف، تقویت‌کننده مو، آنتی‌سپتیک‌ها، رنگ‌های مو وکرم‌های مختلف تخصصی دربخش دیگرآن داروهای دامی و مکمل های غذایی دامی تهیه می‌شود. هدف کارکنان متخصصین تولید دارو، عرضه محصولاتی با کیفیت بالا و قیمت مناسب در عرصه بین‌المللی و داخل کشور است.

بخش تهیه پودر گرانول غیر استیل

پودر های خوراکی ونیز گرانول قرصها در این بخش ساخته می‌شوند لذا کارخانجاتی که پودر شیشه یا در ساشه پر می‌کنند ویا دارای بخش قرص و کپسول دراژه هستند. باید یک محل مناسب را جهت تولید پودر گرانول در نظر بگیرند. پودرهای آنتی‌بیوتیک باید در بخش اختصاصی خود تهیه شده و جهت تهیه پودر گرانول آنها نمی‌توان از بخش پودر گرانول‌سازی عمومی و لابراتور استفاده کرد. گرانول‌ها، حلب های بسیار کوچک محتوی مواد مؤثر خیلی قوی هستند. وزن آنها معمولا از حب کمتر در حدود 5/.تا 6./. گرم است و موادی بی اثری که در تهیه گرانول‌ها بکار می‌رود عبارتند از : گرد ، لاکتوز، سمغ عربی و شربت است. اصولا مراحل تهیه پودر عبارتند از : توزین، آسیاب کردن، الک کردن، مخلوط کردن ودر صورت لزوم خشک‌کردن لذا باید وسایل این مراحل در بخش پودر موجود باشد. توزین اکثرا در اتاق توزین انجام می‌گیرد ولی توزین و. کنترل دباره در بخش می‌باشد. لذا ترازوها‌، آسیاب، الک‌های دارویی و مخلوط کنهای در بسته باید در محل مناسب قرار بگیرند. اسیاب ها باید داری سیستم مدار بسته بوده و دهانه تخلیه انها طوری باشد که ذرات در هوا منتشر ننمانید. الک های دارویی (Miesh Scaeens ) واژه‌ای برچسب مشخصات الک بوده و باید در کمد نگهداری شود و بعد از مصرف شسته و خشک می‌گردند. اختلاف باید در مخلوط‌کن مناسب و زمان طبق دستور‌کار باشد. پودر‌ها راباید بعد از مخلوط کن مناسب باشد و بعد از مخلوط کردن خشک و بسته بندی نمایند، از مشخصات این بخش تهیه قوی می‌باشد که باید دارای دریچه‌های ورود و خروج هوا باشد. کانالهای ورود هوا معمولا در بالا و مکند ها در اطراف ماشین آلات و در نقاط پر گردو غبار هستند. جهت کاهش ذرات هوا افراد در بخش باید پودرها را در کسه یا ظرف در بسته تحویل و به آرامی آنها را در ماشین (آسیاب و بهم زن) خالی نمایند و در نقاطی که گرد و غبار است دستگاههای مکنده و جاذب قرار دهند. برای ساخت گرانول ابتدا پودر تهیه کرده و سپس آن را به صورت گرانول در می‌آورند که ممکن است به صورت گرانول بسته بندی شود و با جهت قرص و کپسول یا دراژه به بخش مربوطه ارسال گردد.


اصول اساسی تولید قرص

قرص ها فرآورده های دارویی جامدی هستند که از شکل پذیری فرمولاسین های حاوی مواد موثر دارویی و کناری به دست می‌آیند. اصطلاح قرص معمولا به صورت بدون روکش آن که از راه دهان مصرف می‌شود، اطلاق می‌گردد. قرص‌ها به اشکال وا بعاد مختلفی توصیه می‌شوند زیرا ظاهری مناسب داشته، نحوه مصرفشان آسان بوده و تولیدشان نسبت به سایر اشکال دارویی ارزانتر تمام می‌شود. به علاوه از نظر مصرف و مقدار خوراک کاملا دقیق و قابل کنترل است انواعی از قرص، به منظور مصرف ویژه توصیه می‌گردد.مانند قرصها گونه‌ای BUCCLA))که به تدریج در دهان حل می‌شوند قرص‌ها زیرزبانی
( INCUALSUB) که به سرعت در زیر زبان حل شده و جذب می‌شوند. قرص‌های جویدنی Chewable مانند ضد اسید برخی و ویتامین ‌ها، قرص‌های جوشان EFFERVESCNTPC که حل شدنشان در اثر تولید گاز حالصل از ترکیت اسیدسیتریک و بی‌کربنات و یا فرمولهای مشابه می‌باشد. تولید قرصهای چند لایه غالبا دو یا سه لایه هستند، توسط تراکم مکرر انجام می‌شود. مزیت قرصی‌هایچند لایه جدا کردن مواد دارویی ناسازگار، تهیه فراورده‌ های پیوسته (SUSTAINEREDLEASE)و یا ظاهر مطلوب است. این قرص‌ها در اثر فشردن یک با یک قرص دیکر توصیه می‌شود و ضمنا می‌توان دوروکش در طرفین یک قرص متراکم نمود قرص عادی با روکش قندی توسط شربت قند پوشانده می‌شوند. رنگ روکش و قطر آن متغیر در قرص‌های روکش نازک (FILMCOATED ( پوشش نازکی سطح قرص را می‌پوشاند. این روکش در تولید قرص‌های روکش دار بسیار مناسب است زیرا خیلی اقتصادی بوده وقرص مدت کمتری در معرض گرمای حاصل قرار می‌گیرد. در مواردی که باز شدن قرص در روده مطرح باشد می‌توان آن را با روکش روده‌ای (ENTERIC COATED) پوشاند. موادی که دراین موارد جهت روکش‌دادن مصرف می‌شوند در محیط اسیدی معده نا‌محلول بوده اما به سهولت در محیط روده حل می‌شوند. در قرص‌های پیوسته رهش مواد موثر دارویی به طی مدت طولانی آزاد می‌گردند.
بررسی ساخت گرانول سه مرحله احتیاج می‌باشد

مرحله اول: در دستگاهی به نام بلندBleneder) ( موادی به عنوان مواد پرکننده که اکثرا از جنس لاکتوز ونشاسته (مواد قندی )هستند به گرانول اضافه شده تا حجم گرانول افزایش یابد. بلندرها انواع مختلفی دارد که شامل بلندر لودیگه (L odige)، هلزونی، گلادوای شبیه می‌باشد. در این کارخانه از بلندرهای لودیگه استفاده می‌شود که جنس آنها از فولاد می‌باشد و چاپر هایی (همزمن صنعتی) برای همزمن و دریچه های خروج مواد و یک قیف برای ورود مواد دارد. سپس به مواد درون بلندر مواد فیلر اضافه می‌کنند، این مواد با مواد پر کننده هموژنه شده و پس از این مرحله مرحله دوم آغاز می‌شود.

مرحله دوم: شامل چسباننده‌ها یا B inder می‌باشد. چسباننده از جنس ژلاتین و نشاسته و … میباشد ومایعات فراری که برای حل کردن چسباننده استفاده می‌شود، شامل: استن، آب دینونیزه و الکل می‌باشد. رنگ هم اگر احتیاج باشد دراین قسمت افزوده می‌شود. رنگ را بیشتر برای اثر درمانی بهتر استفاده می‌کنند. قبلا برای قرص‌های بیماران روحی از رنگ های روشن و برای قرص های اطفال از رنگ شکلاتی و یا قهوه‌ای استفاده می‌شود. استفاده از چسباننده ها باعث می‌شود که اولا مواد بخش گرانولی رادر هر جایی که وجود دارد حفظ کنند ومانع پخش ذرات آن شود. ثنیا گرانول را راحتتر بسته‌بندی کرده و راحت‌تر به قرص سازی برسد و مقدارش همواره ثابت بماند.

مرحله سوم: بدین طریق است که مرحله اول و دوم را با مخلوط کرده و درون سینی هایی که زیر آن زرورق قرار دارد می‌گذارد و این سینی‌هارا درون کوره قرارمی‌دهیم. ابن کوره دارای دیواره کناری و فوقانی دو جداره و هاوی فیلتر هوا و المنت هم می‌باشد. در این کوره هوا مکش ایجاد کرده و این مکش هوا را از المنت‌ها عبور می‌کندو وارد سینی هامی‌شود و یک حرکت دوار درون دو سری سینی درون کوره انجام می‌دهد و سپس دوباره هوا خارج می‌شود. این هوای خروجی شامل دو قسمت هوای مرطوب که از طریق هواکش خارج می‌شود و بقیه هوا دوباره به جریان می‌افتد. در ضمن کوره الکتریکی حاوی ترموگرام است که برای رسم منحنی زمان کارکرد استفاده می‌شود. یکسری مواد دیگر مثل بازکننده ها شامل نشاسته خشک و آویسول شده می‌باشند و مواد ضد چسباننده مثل تالک استئارات منیزیم و مواد طعم دهنده هم بر گرانول اضافه می‌شود. مواد بازکننده به این دلیل که وقتی قرصی خورده می‌شود، این مواد پوسته قرص را خورد کرده و گرانول آن را خارج می‌سازدتا جذب شیره معده می‌شود و واد ضد چسباننده هم به دلیل اینکه در بخش پرس گرانول ها راحت، از ظرف خارج شده و همچنین قرص ها شفاف باشند. در بخش گرانول سازی کوره هم وجود دارد که این کوره ایزوماتیک می‌باشد که منبع گرمای آن بخار آب می‌باشد. این کوره حاوی دو نوع فیلتر می‌باشد، که جریان از فیلتر عبور می‌کند و بعد وارد رادیات ها می‌شود و سپس از زیر وارد فیلتر ثانویه می‌شود در این کوره مواد توسط یک سینی وارد دستگاه شده و بعد این سینی مدور جذب کوره می‌شود و جریانی که‌ از زیر وارد می‌شود، گرانول ها را از سینی جدا کرده و داخل شبکه های لوله مانند می‌کند و بدین ترتیب آن را خشک‌ می‌کند. بعد از این مراحل گرانول وارد گرانالاتور می‌شود که در این قسمت گرانول های وارد شده همه به طور یکنواخت خشک می‌شوندو سپس گرانول ها اگر برای قرص احتیاج باشند به بخش قرص سازی و اگر بخواهد به صورت گرانول بسته بندی شوند به بخش بسته‌بندی فرستاده می‌شوند.

تهیه پماد ویکس :

ظروف تهیه این پماد دوجداره میباشد ، مواد داخل این تانک ذوب می‌شوند سپس توسط پمپ به تانک تهیه انتقال پیدا می‌کند، وقتی که خشک شد اسانس ویکس (ترمورا) اضافه می‌شود پساز اینکه کاملا خودش را گرفت مقداری از آن را به قسمت کنترل دارویی می فرستد سپس به قسمت بسته بندی و پرکنی فرستاده می‌شود. ماده ویکس با دمای0C 35 وارد قوطی هایی مخصوص خود می‌شود. (به‌اندازه19 گرم) دستگاه پر کنی این پماد مجهز به پمپ است تا مواد وازلینی به راحتی وارد قوطی شود پس از آن توسط یک تسمه از داخل تونل رد می‌شود کار این تونل سرد کردن ماده ویکس است که دمای آن را به 0C 5 درجه تا 0 10ـ می‌رساند. سپس دستگاه دهانه بند که شش عدد لوله دارد دهانه را بر روی قوطی ها می‌بندند. بعد از بستن درها به قسمت اتیکت زنی آورده می‌شودئو سپس به قسمت بسته بندی کاملا فرستاده می‌شود.



فرق پودر کپسول و سوسپانسیون:

پودر کپسول دانستیه‌اش از پودر سوسپانسیون بیشتر است زیرا پودر کپسول را باید در روکشهای پلاستیک مانند کپسول، که گنجایش کمی دارند بریزند ولی پودر سوسپانسیون را در درون ظرف شیشه‌ای مخصوص شربتها میریزند که گنجایش آن زیاد است. پودر سوسپانسیون به صورت پودر ریز(fine ) ولی پودر کپسول به صورت ذرات درشت compactuاست. در کپسول ها فقط ماده موثره و منیزیم و استئارات را که به عنوان رون‌کننده است در حدود یک درصد اضافه می‌کنند تا خوب نرم و چرب شود.در سوسپانسین ها علاوه بر ماده موثره شکربه عنوان شیرین کننده و سدیم بنزوات که یک “تی باکتریال است و اسید سیتریک برای تنظیم P H و سدیم ساخارین به عنوان شیرین‌کننده اضافی استفاده می‌شود. چون معمولا از سوسپانسیون برای کودکان استفاده می‌گرد الزاما طعم مطبوعی داشته باشد.



کنترل خواص شیمیایی

آزمایشات شیمیایی شامل آزمایشات تشخیص و تعیین مقدار نا خالصی ها و … می‌باشد. واکنش‌های شیمیایی بر اساس چند پدیده شناسایی می‌شوند.

1ـ تغییر رنگ محلول یا ایجاد و رنگ قوی: پاکه برای شناسایی به کار می‌رود مثلا مشتقات ازت دارای رنگ تاریخی و قرمز می‌باشند و اگر آمین ها یا فنل های دیگر کوپل شوند و رنگ خاصی می‌دهد که نشان دهنده مشتقات آزوبنزن می‌باشد.

2ـ بو: براساس بوهای مخصوص و نافذ شناسایی صورت می‌گیرد.

3ـ رسوب: مانند ترکیب شدن نیترات نقره،کلرور کهتوصیه کلرید نقره می‌شود که به صورت رسوب ته نشین می‌شوند.

4ـ تولید ترکیبات جدید با نقطه جذب مشخص: در نتیجه واکنش از نقطه پایانی ترکیب جدید با نقطه ذوب مشخص می‌گردد.



کنترل میکروبی

فرآورده های دارویی اعم از فرآورده های استریل و غیراستریل باید در محدود با استانداردهای خاصی ساختا شده و منابع آلودگی مختلفی در محیط داروسازی هستند که می‌توانند سبب آلودگی در حین ساختا شوند. کلا آلودگی به دو صورت است:

1ـ در حین ساخت In Manfachre

2ـ پس از ساخت In Use

که منابع آلودگی می‌توانند آب، هوا، مواد خام ـ نیروی انسانی ـ لوازم و ابزار کار ساختمان و غیره باشد.



کنترل بهداشتی

در این آزمایشگاه روی مواید مثل خمیر دندان شامپو ـ کرم آزمایشهای مورد نیاز انجام می‌شود و همچنین داروهای O. . T. C یعنی داروهایی که بدون نسخه پزشک اجازه فروش دارند مثل بتادین، شامپو ضد شپش و …. در این لابراتوار مراجع مورد استفاده VSP و VP می‌باشد.